Het is een wijdverbreid idee dat (post-)middeleeuwse steden een sterfteoverschot hadden en zij slechts in leven konden blijven door de toestroom van migranten; een fenomeen dat bekend staat als het 'urban graveyard'-effect. Over details valt te twisten, maar duidelijk is dat de stad en de dood dichter bij elkaar stonden dan tegenwoordig. Met de dood als belangrijk element in de stedelijke samenleving vormen grafvelden een belangrijke bron van kennis over het leven in de post-middeleeuwen. Sinds de jaren 80 van de vorige eeuw is systematisch archeologisch onderzoek van (post)middeleeuwse grafvelden in Nederland op gang gekomen. Veel van het onderzoek is nog niet of slechts beperkt gepubliceerd. Ook ontbreken synthetiserende publicaties waarin vergelijkingen tussen de resultaten van lokaal grafveldonderzoek in steden centraal staan.
De stad en de dood presenteert enkele overzichtsartikelen waarin de resultaten van oud archeologisch onderzoek worden vergeleken met resultaten van jongere opgravingen binnen verschillende Nederlandse steden. Naast bio-archeologische aspecten is er tevens aandacht voor grafrituelen. Deze rijk geïllustreerde bundel vormt een belangrijke bouwsteen voor thematische verdieping en is een inspiratiebron voor (inter)nationaal vergelijkend onderzoek.
In de tweede - Engelstalige - bundel van Urban Graveyard Proceedings komt een reeks andere geselecteerde Nederlandse en Vlaamse grafvelden aan de orde.
English translation:
It is commonly believed that in medieval and post-medieval towns and cities death outnumbered births and that these urban centers could only survive through the influx of migrants; a concept which has come to be known as the urban graveyard effect. Whether this was indeed the case for all cities and towns is still debated, but it is certain that urban citizens were more used to death that we are today. The medieval graveyards in which the deceased were interred, then still located within town limits, are an invaluable source of knowledge for reconstructing past lives. Systematic archaeological and osteoarchaeological research of urban graveyards has become the norm in the Netherlands and Belgium since the 1980s. However, many of the studies remain unpublished and larger, overarching publications in which comparisons are made between different studies are still lacking.
The urban graveyard presents several studies in which the results of older archaeological and osteoarchaeological research are compared to more recent excavation data from several Dutch cities and towns. Both the archaeological data concerning burial position, orientation, and grave goods as well as osteoarchaeological data such as demographic information and pathological observations are discussed. This well-illustrated volume is a starting point and source of inspiration for more (inter)national comparative research.