Karl Marx'in Felsefi ve Ideolojik gorusleri: Marksizm, standard felsefi surecten farkli olarak dusunusun disinda eylemi de icerir (Marx, praksis ve felsefeyi birlestirerek, Marksizm'i "praksis felsefe" vasfina burumustur, buna gore Marksist felsefe dusunus ve faaliyeti birlikte gerceklestirir). Olumunden sonra Lenin, Mao, Stalin ve Trocki gibi liderler Marksizmi cesitli sekilde yorumlamislar. Marx'in felsefesi: Marx'in felsefesinin dayanak noktasi insanin dogasi ve toplum icindeki yeridir. Hegelci diyalektigin yardimiyla insan dogasinin degismezligi kavramini reddeder. Burada kastedilen insan dogasi, fizyolojik ihtiyaclar degil; insanin toplum icinde yarattigi hareket ve davranis bicimidir. Bunu da "tarihsel surec" ve "doga" kavramlarini bir arada ele alarak yapar. Sosyal kosullarin davranisi belirlemesi, doganin insanin davranisini belirlemesinden once gelir. Ama bu insan dogasinin varligini reddetmez, yabancilasma teorisi bunun ustune kurulur. Insan emegi kacinilmaz olarak dogal bir kapasite gerektirir ama bu da insan bilincinin aktif rolune sikica baglidir: Orumcek, isini dokumaciya benzer sekilde gordugu gibi, ari da petegini yapmada pek cok mimari utandirir. Ne var ki, en kotu mimari en iyi aridan ayiran sey, mimarin, yapisini gercekte kurmadan once, onu hayalinde kurabilmesidir. -Kapital, 1. Cilt, Ucuncu kisim, 7. bolum, 1. Kesim Marx'in tarih analizi, tarim toplumlarinda toprak ve kurek, sanayi toplumunda madenler ve fabrikalar olarak sayilabilen yani bir malin uretimi icin dogrudan gerekli uretici gucler ve bu uretim araclarini kullanan insanlarin kurdugu sosyal ve teknolojik iliskileri tanimlayan uretim iliskileri arasindaki ayrima dayanir. Bu ayrim ve bag uretim bicimini olusturur. Marx, Avrupa'da uretim biciminin degismesiyle birlikte feodalizmden kapitalist uretim bicimine gecildigini soyler. Marx toplumdaki siniflarin bu uretim bicimlerine bagli olarak olustugunu soyler. Bir sinifi olusturan insanlar kendi istekleri yahut bilincleriyle bir araya gelmis degildir. Her sinifin da kendi cikarina farkli bir istegi vardir, bu da toplumda catismaya yol acar. Insanlik tarihinin en kalitimsal ozelligi sosyal siniflarin catismasidir: "Simdiye kadarki butun toplumlarin tarihi, sinif savasimlari tarihidir." Marx, insanlarin kendi emek gucu ve bunla olan iliskisiyle de ilgilenmistir; yabancilasma sorunu ozellikle Genc Marx'in ilgilendigi bir alandir. Kapitalist sistemde insan kendi dogasina yabancilasmasiyla, hem kendi emegine hem uretim surecine hem de sosyal iliskilerine karsi yabancilasir. Kapital'de yerini daha ayrintili bicimde tanimladigi meta fetisizmine birakir. Tarih anlayisi: Marx'in tarihsel materyalizm kurami toplumun her zaman temel olarak -uretim iliskileri ve buna bagli olarak ekonominin sistemin dinamigi oldugu- maddi kosullara gore belirlendigini one surer. Insanlar oncelikle "yasamlarini surdurmek gayesiyle icmek, yemek, barinmak ve giyinmek" gibi gereksinmeleri karsilamak icin iliskiye girer. Marx ve Engels, Bati toplumlarinin gelismesini ve gelecegini, birbirini takip eden ilk dort doneme ayirir ve besinci olarak gelecekte yasanacagini varsaydiklari komunizm donemini ongorur: Ilkel komunizm: Avci ve toplayici donemde, paylasilan mulkiyete ve ilkel demokrasiye dayanan kooperatif asiretler, kabileler. Kolelik: Toplumun kabileden sehir devlete gectigi, koleligin, ozel mulkiyetin ve aristokrasinin dogdugu, tarimin yaygin oldugu donem. Feodalizm: Kralin da dahil oldugu aristokrasinin yonetici sinif haline geldigi, dinin onemli bir yer tuttugu ucuncu donem. Kapitalizm: Burjuva sinifinin yonetici, proletaryanin da ezilen sinif oldugu, parlamenter demokrasinin yaygin olarak politik sistem oldugu, piyasa ekonomisinin isledigi ve uretim araclarina agirlikla ozel mulkiyetin sahip oldugu donem. Komunizm: Iscilerin devrim yaparak kapitalistleri kovdugu ve devletsiz, sinifsiz, mulkiyetsiz bir toplumun yarattiklari besinci donem.